Niepłodność męska: przyczyny, diagnostyka i leczenie

Niepłodność męska to zaburzenie funkcji rozrodczych, w których niemożliwe jest poczęcie dziecka w sposób naturalny. U mężczyzn liczba plemników w ejakulacie z roku na rok gwałtownie spada. Często jest to konsekwencja przebytych chorób zapalnych narządów płciowych, infekcji i chorób przewlekłych, narażenia na niekorzystne czynniki środowiskowe, palenia tytoniu i nadużywania alkoholu.

Rodzaje niepłodności męskiej

Istnieją absolutne i względne typy niepłodności męskiej. W pierwszym przypadku nie ma nadziei na potomstwo, w drugim zapłodnienie zajmie więcej czasu.

Istnieją cztery formy zaburzeń funkcji rozrodczych u mężczyzn:

• Forma wydzielnicza jest związana z chorobą jąder. Na przykład konsekwencje usunięcia przepukliny pachwinowej.
• Wariant wydalniczy: przewlekłe zapalenie lub schorzenia najądrza, gonady, niedrożność nasieniowodów.
• Niepłodność mieszana. Często jej przyczyną są choroby zakaźne i zapalne narządów miednicy, które wywołują zmiany chorobowe w nasieniu.
• Forma idiopatyczna. Przyczyny choroby znajdują się poza obszarem narządów płciowych.
• Zaburzenia funkcji rozrodczych mogą wyrażać się poprzez odczuwanie bólu podczas seksu, zwłaszcza w okolicy jąder i moszny, spadek poziomu ejakulatu i potencji.

Przyczyny niepłodności męskiej

• Za główne uważa się: niezstąpienie jądra do moszny, zapalenie jąder lub skręt jąder, odporność na androgeny.
• W połowie przypadków przyczyną niepłodności są choroby urologiczne: infekcje gonad i choroby przenoszone drogą płciową.

Następujące okoliczności mają również wpływ na niepłodność męską:

• Wady wrodzone i chromosomowe, zaburzenia hormonalne.
• Czynniki chemiczne: alkohol, nikotyna, chemioterapia, radioterapia.
• Diagnozuje się zmniejszoną aktywność i szybkość plemników, zmianę ich kształtu lub kierunku ruchu.

Diagnostyka niepłodności męskiej

Badanie mężczyzny rozpoczyna się od analizy nasienia (ejakulatu). U mężczyzn analiza plemników jest bardzo zmienna, wynika to z faktu, że cykl spermatogenezy (powstawania dojrzałego plemnika) następuje w ciągu 72-74 dni. W tym okresie może wystąpić wiele zdarzeń, które negatywnie wpływają na spermatogenezę, na przykład choroby zapalne z wysoką gorączką, zatrucia, przyjmowanie wielu leków. Różne przeciążenia emocjonalne i fizyczne, palenie tytoniu, spożywanie alkoholu i wiele innych przyczyn może mieć negatywny wpływ.

A to negatywne działanie może być tymczasowe, dlatego jeśli pierwsza analiza wykazała odchylenia od normalnych wartości, konieczne jest ponowne wykonanie analizy po 2 tygodniach. Stan spermatogenezy można ocenić tylko za pomocą kilku analiz nasienia, a jeśli w analizie zostaną określone odchylenia od normy, ale wykryte zostaną ruchliwe plemniki, należy mówić nie o całkowitej niepłodności męskiej, ale o obniżonym prawdopodobieństwie poczęcia dziecka.

Laboratoryjne metody diagnozowania przyczyn niepłodności u mężczyzn:

• Szczegółowe badanie krwi
• Analiza chemiczna krwi
• Testy moczu
• Oznaczanie hormonów we krwi
• Diagnoza infekcji przenoszonych drogą płciową
• Spermogram – analiza nasienia (ejakulat)
• Test MAR (przeciwciała przeciwplemnikowe).

Leczenie niepłodności męskiej

Leczenie niepłodności u mężczyzn w celu poprawy jakości nasienia jest konieczne dla zwiększenia prawdopodobieństwa posiadania potomstwa. Spermatogeneza to bardzo złożony, sekwencyjny i wieloetapowy proces, który obejmuje ogromną liczbę reakcji biochemicznych, które z kolei są kontrolowane przez ponad 200 genów. A zaburzenie każdej reakcji i na dowolnym etapie powoduje pogorszenie jakości nasienia. A im dokładniej zidentyfikuje się przyczynę niepowodzenia spermatogenezy, tym skuteczniejsze będzie leczenie niepłodności męskiej.

Przyczyny i metody leczenia odchyleń są dość zróżnicowane, ale czasami wystarczy przepisać programy zdrowotne, rzucić palenie i nadużywanie alkoholu i inne złe nawyki, ponieważ dzięki temu następuje poprawa jakości nasienia. Jednak samo leczenie czasami nie wystarcza i konieczna jest dodatkowa terapia. W celu poprawy jakości nasienia lekarz przepisuje leki, które działają na różnych etapach powstawania plemników oraz wpływają na funkcję pomocniczych narządów płciowych. Gdy analiza nasienia ma niewielkie odchylenia, lekarz może zalecić terapię leczniczą składającą się z L-karnityny, przeciwutleniaczy, witamin, pierwiastków śladowych, ziół, leków homeopatycznych.

Gdy analiza nasienia ma znaczne odchylenia, do kuracji mogą być dołączone leki hormonalne lub radykalne metody, takie jak na przykład leczenie chirurgiczne. Przebieg leczenia musi trwać przez całą spermatogenezę. Po 2-3 miesiącach można zaobserwować pierwsze oznaki poprawy liczby plemników. Nawet, jeśli parametry nasienia po leczeniu nie zmieniły się znacząco, to jednak nasienie staje się lepszej jakości.